Gimnazjalista Józef Piłsudski wyróżnia się na tle innych nastolatków inteligencją, młodzieńczą brawurą i determinacją. Chłopak nie poddaje się carskiej władzy, marząc, że kiedyś nadejdzie dzień wyzwolenia kraju spod okupacji nieprzyjaciela. Postawy patriotyczne młodemu Piłsudskiemu wpoiła ciotka Stefka, z którą Ziuka łączą bliskie relacje. W domu Piłsudskich tym rozważniejszym i bardziej odpowiedzialnym dzieckiem, jest Bronek - starszy brat Józefa. Młody Ziuk na przekór władzy unika uczestniczenia w nabożeństwie żałobnym ku pamięci cara Aleksandra II. Mijają lata. Bronek i Józef są studentami. Chłopcy wdają się w działalność spiskową. Wkrótce obaj zostają oskarżeni o planowane zamachu na następcę zamordowanego cara. Ziuk otrzymuje karę 5-letniego zesłania na Syberię. Na zimnym, bezkresnym terenie poznaje muzułmanina Dżamila. Między mężczyznami rodzi się głęboka przyjaźń, która owocuje wspólną ucieczką z więzienia etapowego w drodze do Irkucka.

Po udanym zamachu na Aleksandra II w cerkwiach odbywają się msze żałobne. Gimnazjalista Józef Piłsudski wygrywa zakład, że nie zostanie wyrzucony ze szkoły za odmowę udziału w nabożeństwie.

Ziuk otrzymuje karę 5-letniej katorgi na Syberii. W areszcie poznaje kaukaskiego wojownika Dżamila, który staje się jego towarzyszem niedoli. Mężczyźni w konwoju narażają się więźniom kryminalnym.

Ziuk wraca z katorgi do rodzinnego Wilna. Ma obowiązek co tydzień meldować się w żandarmerii. Narasta w nim pragnienie całkowitego zaangażowania się w działalność konspiracyjną przeciwko caratowi.

Józef przystępuje do socjalistów działających w Wilnie. Próbuje pozyskiwać nowych członków do organizacji. Tak trafia do salonu Marii Juszkiewiczowej, uznanej konspiracyjnej nauczycielki.

Ziuk wraz z przyjaciółmi Sulkiewiczem i Wojciechowskim kontynuuje konspiracyjną działalność wymierzoną w carat. Szeregi socjalistycznych spiskowców zasila między innymi młoda robotnica Kazia.

Kreutzberg, szef wileńskiej żandarmerii, zyskuje protektora w osobie generała-gubernatora warszawskiego księcia Imeretyńskiego. Podsuwa namiestnikowi cara pomysł zastosowania wobec Polaków ustępstw.

Praca w konspiracji pochłania Józefa, pogarszają się jego relacje z najbliższymi. Maria uznaje, że ich romans nie przerodzi się w nic głębszego. Wojciechowski nie radzi z utrzymaniem drukarni.

Po ślubie Ziuk i Maria postanawiają wyjechać do Łodzi. Wznawiają pracę nielegalnej drukarni. Pani Piłsudska zostawia w Wilnie mieszkanie, którym nie przestaje interesować się pułkownik Kreutzberg.

Józef trafia do Cytadeli Warszawskiej. Żeby uniknąć zsyłki na Syberię, symuluje chorobę umysłową. Zaborcy dają się zwieść. Wysyłają Piłsudskiego do szpitala psychiatrycznego w Petersburgu.

Ziuk wraca z zagranicy, ale jego organizacja ma poważne problemy wewnętrzne. Niebawem wybucha wojna rosyjsko-japońska. Piłsudski postanawia wykorzystać sytuację i wyrusza do Tokio celem znalezienia poparcia dla Polski w sprawie jej dążenia do niepodległości.

W działalność socjalistów angażują się Stefan Okrzeja i Aleksander Prystor. Piłsudski musi się zmierzyć z wewnętrzną opozycją, która zaczyna się umacniać. Grozi to rozpadem partii.

Rewolucja 1905 roku ma dramatyczny przebieg w całym zaborze. Józef nie potrafi pogodzić się z utratą członka bojówek PPS, Stefana Okrzei. Podejmuje decyzję o podjęciu próby wydostania go z więzienia.

Po nieudanej próbie wydostania Stefana Okrzei z Cytadeli Warszawskiej Ziuk postanawia zakończyć działalność wydziału bojowego PPS. Planuje przeprowadzenie ostatniej, spektakularnej akcji.