คมพยาบาท เป็นบทประพันธ์ของสุข หฤทัย (เทพ สุทธิพงศ์) [2] เป็นเรื่องราวเปียและน้อย สองสาวที่ถูกเปลี่ยนตัวในตอนเด็ก เหตุเพราะความอิจฉาริษยาของผู้ใหญ่ ลูกคนจนกลายไปเป็นคนรวย ส่วนลูกคนรวยกลายกลับต้องมาเป็นลูกคนจน เริ่มแรกบทประพันธ์เป็นละครวิทยุ ของ คณะกมลพิศมัย ทาง ท.ท.ท. แสดงโดย สะอาด เปี่ยมพงษ์สานต์ และ อารีย์ นักดนตรี [3]

ต่อมาได้ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ไทย ที่ออกฉายในปี พ.ศ. 2506 [4] กำกับโดย พันคำ นำแสดงโดย เพชรา เชาวราษฎร์, อมรา อัศวนนท์, พันคำ, ชนะ ศรีอุบล, เมตตา รุ่งรัตน์, พงษ์ลดา พิมลพรรณ ระบบ 16 มม. พากย์โดย สมพงษ์ วงศ์รักษ์ไทย เข้าฉายที่โรงภาพยนตร์คาเธ่ย์ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506

และสร้างเป็นละครโทรทัศน์ 6 ครั้ง[5] ได้แก่ ช่อง 4 (ปี 2512), ช่อง 9 (ปี 2520), ช่อง 7 (ปี 2525-26), ช่อง 5 (ปี 2531), ช่อง 7 (ปี 2544) และช่อง 7 (ปี 2557)

และนอกจากนี้ เรื่องนี้ยังได้นำมาดัดแปลงเป็นละครทางช่อง 5 คือเรื่อง "เลือดหงส์" และ "แก้วล้อมเพชร"