Drugą część otwiera scena odjazdu pociągu z repatriantami, zmierzającego do Polski. Marysia nie zdąża zdobyć na czas potrzebnego zezwolenia. W podróż do Polski wyruszają więc na razie jej siostra Józia oraz ukochana córka Gienia, zabierając ze sobą trochę dobytku i krowę. Zrozpaczona Maryśka zostaje sama na torach. Gienia przez cały czas tęskni za matką, ciotka zapewnia ją jednak, że matka dojedzie następnym transportem. Maryśka rzeczywiście usiłuje jak najprędzej zdobyć potrzebne papiery, ale nie jest w stanie przebić się przez kłębiący się tłum chętnych do wyjazdu. Nieudolne próby ominięcia kolejki kończą się klęską. Zostaje przepędzona z urzędu. Błąka się po juryskich bezdrożach, jest przypadkowym świadkiem egzekucji przeprowadzonej w lesie przez partyzantów. Tymczasem Gienia i Józia powoli zbliżają się ku polskiej granicy. [TVP]

Podróż repatriantów na ziemie odzyskane wydaje się nie mieć końca. Na jednym z postojów kobiety umilają sobie czas śpiewaniem kościelnych pieśni, mężczyźni próbują paść krowy i kozy na pobliskiej łące. Kiedy pasażerowie pociągu dowiadują się, że są już na ziemiach polskich, ogarnia ich radość. Padają sobie w ramiona, szlochają, intonują pieśń "Boże, coś Polskę". Podniosły nastrój burzy nagle grupa polskich wieśniaków, którzy rzucają się z kijami na nich i pasące się bydło. Tymczasem samotna Maryśka wędruje pustymi drogami Litwy, poszukując śladów dawnego życia i ludzi, którzy dawno odeszli. Spotkanie ze Stasią przypomina jej ukochaną Walunię i szczęśliwe juryskie czasy.

Marysia, której nie udało się zdobyć papierów repatriacyjnych, po wielu dniach samotnej wędrówki dociera wreszcie do na pół zrujnowanego domu w Juryszkach. W rodzinnym dworku mieszkają teraz Broniś z Wandą oraz jego brat Kostek. Marysia cały czas tęskni za Gienią, wyobrażając sobie, że dziewczyna lada chwila stanie w drzwiach. Gienia faktycznie źle się czuje w nowym domu, choć poniemiecka willa jest obszerna i wygodna. Marzy o powrocie do Juryszek, do mamy. Za Wileńszczyzną tęskni również Józia, nie pozwalając wyrzucić niczego z przywiezionych stamtąd pamiątek, ale praktyczna kobieta szybko zaczyna dostrzegać też dobre strony nowej sytuacji. Tymczasem w Juryszkach Broniś próbuje jakoś ułożyć sobie stosunki z radziecką władzą, wierząc, że za drobne przysługi uniknie rozparcelowania majątku.

Józia zapisuje Gienię do miejscowego gimnazjum. Na wieść, że dziewczyna ukończyła tylko cztery klasy szkoły podstawowej, dyrektor radzi wziąć korepetycje, w przeciwnym razie uczennica nie poradzi sobie, jego zdaniem, z dalszą nauką. Roman coraz bardziej pożądliwym wzrokiem patrzy na dorastającą siostrzenicę. Józia, zaniepokojona jego zachowaniem i uległością Gieni wobec jego dwuznacznych gestów i słów, prowadzi dziewczynę do spowiedzi do protestanckiego kościoła. Ku zaskoczeniu ich obu, okazuje się, że nie ma tam konfesjonału. Maryśka stale tęskni za córką. Dostaje pracę gospodyni u proboszcza na plebanii. Gotowanie nie idzie jej jednak najlepiej. Załamana swoimi niepowodzeniami kulinarnymi gotowa jest nawet odejść z pracy, ale proboszcz powstrzymuje ją. Na plebanii atmosfera jest napięta. Zewsząd dochodzą informacje o prześladowaniach i zsyłkach księży, zamienianiu kościołów na magazyny i spichrze. Maryśka dostaje wreszcie list od Gieni

Józia prowadzi Gienię do spowiedzi do polskiego księdza, któremu dziewczyna wyznaje ze wstydem, że pozwoliła się dotykać wujowi Romanowi. Po spowiedzi spotyka profesor Hufaldową, z którą wdaje się w rozmowę na temat prawdy i kłamstwa. Poznaje też tragiczną prawdę o Fridzie, niemieckiej podopiecznej pani profesor. Gienia jest zbulwersowana zasłyszaną historią. Równie duże wrażenie wywiera na niej żałosne widowisko, które urządzają sobie radzieccy żołnierze strzelający do wyrzucanych przez okno niemieckich książek, niekiedy unikatowych dzieł klasyków. Biełuń, teraz członek ORMO, sugeruje Janeczce, że zna jakieś kompromitujące informacje na temat Romana i w razie potrzeby może je wykorzystać przeciwko niemu. Janeczka wpada w popłoch.

Gienia wybiera się na szkolny bal. Podkrada ciotce Józi nylonowe pończochy, przedmiot marzeń wszystkich dziewcząt. Na zabawie poznaje Franka, działacza ZMP. Chłopak z lekceważeniem słucha jej opowieści o ulubionych lekturach. Zamiast Flauberta poleca jej raczej Majakowskiego i Makarenkę. Imponuje jednak Gieni oświadczeniem, że walczył jako partyzant w szeregach Gwardii Ludowej. Ciotka Józia wysyła Gienię do biura wuja Romana, gdzie dotarł właśnie nowy transport ubrań. Dziewczyna ma sobie wybrać płaszcz na zimę. Roman oferuje jej piękne futro, ale w zamian oczekuje zapłaty "w naturze". Przerażona Gienia ucieka, porzucając futro. Gienia coraz więcej myśli o Franku.

Halinka opowiada Gieni, że jej ojciec zginął w Katyniu. Próbuje wyperswadować koleżance znajomość z Frankiem, działaczem ZMP, ale zauroczona chłopakiem Gienia jest głucha na jej argumenty. Dziewczyny obserwują niemieckie małżeństwo opuszczające pod strażą zajmowaną dotąd willę. Znajdują na śniegu zgubiony klucz do domu, zakradają się do środka wiedzione ciekawością. Wkrótce w willi pojawia się także kilku radzieckich żołnierzy - pacjentów pobliskiego szpitala. Ukryte w szafie dziewczyny z przerażeniem obserwują ich dewastujących wnętrza. Po kilku dniach wędrówki Maryśka dociera do domu Kostka, swego brata, ale on, podobnie jak Broniś, nie chce gościć u siebie niezrównoważonej siostry. Obawia się, że mogłaby go niechcący zdemaskować przed przeczesującymi okolicę radzieckimi żołnierzami.

Mieszkanki willi przy ul. Kasztanowej odwiedza ich sąsiad, aktor Ryszard Ursynowicz. Jego swoboda i odwaga w wyrażaniu poglądów wprawiają Józię w zaniepokojenie, ale jednocześnie imponują jej, zwłaszcza że Ursynowicz jest bardzo przystojnym mężczyzną i też pochodzi z kresów, ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Maryśka spędza noc w Zaosiu. Rankiem dowiaduje się od przerażonej Adeli o wymordowaniu rosyjskiej rodziny ze Swierdłowska, która niedawno uratowała ją od śmierci z wycieńczenia i zimna. Przerażona Maryśka biegnie do domu brata, ale zamiast Kostka zastaje w splądrowanym domu tylko rannego, obcego mężczyznę.

W Borowie odbywa się zebranie aktywu politycznego z przesiedleńcami. Wśród prowadzących spotkanie jest także Franek. Chłopi nie kryją obaw, że na zasiedlonych przez nich ziemiach będą tworzone kołchozy, skarżą się na liczne nieprawidłowości i marnotrawstwo oraz skorumpowanie urzędników. Zebranie zamienia się w ogólny protest niezadowolonych i skrzywdzonych ludzi. Gienia obserwuje to z przerażeniem, Franek z trudem wyprowadza ją z sali, przekonując, że przesiedleńcy nie dorośli do nowych czasów i idei. Żałuje, że nie ma wśród nich kogoś, kto twardą ręką zaprowadziłby porządek jak podziwiany przez niego Dzierżyński. Widząc Ursynowicza siedzącego przed domem, wystrojona i wymalowana Józia rusza do obory wydoić krowę.

Józia zabiera Gienię do kościoła na mszę za duszę babci Marii. Gienia znajduje w kościele ulotkę o antysemickiej treści. Na prośbę siostrzenicy Józia pokazuje ulotkę odwiedzającemu ich prezesowi, ale ten całkowicie zgadza się z jej autorami. Gienia jest wzburzona. W Juryszkach Broniś zostaje aresztowany przez NKWD i zesłany na 10 lat na Syberię. Wandzia rozpacza, Maryśka próbuje ją pocieszać, ale wkrótce na rodzinę spada kolejne nieszczęście. Zostaje aresztowany również syn Bronisia i Wandy, Janek. Gienia idzie wymalowana i wystrojona na randkę z Frankiem. Chłopak nie pochwala jej wyzywającego wyglądu, ale nie przeszkadza mu to całować się z Gienią. W domu prof. Hufaldowej Gienia poznaje prof. Witolda. Na jego prośbę zawozi uratowane przez profesora cenne niemieckie książki do biblioteki we Wrocławiu. Na dworcu jest świadkiem aresztowania zięcia prezesa, Waldemara, kata z obozu w Baranowicach.

Józia sprzedaje Bukietkę. Zaskoczonej Janeczce i Gieni tłumaczy, że potrzebne są im pieniądze. Gienia rozpacza, ale to właśnie jej Józia powierza przyprowadzenie krowy z pastwiska do domu. Po drodze Gienia jest świadkiem aresztowania prof. Witolda. Przerażona zawiadamia o tym prof. Hufaldową. Na Kasztanowej Józia, Janeczka i Gienia urządzają stypę po Bukietce. Dołącza do nich Ursynowicz. Maryśka wędruje ulicami Wilna. Dociera na cmentarz, a później do mieszkania swojej dawnej krawcowej, Tekli. Namawia Teklę i jej córkę Wisię, które ledwo wiążą koniec końcem, do opuszczenia miasta i osiedlenia się na wsi, w dawnym majątku Józi. Kobiety pakują się pośpiesznie. Ale na miejscu zastają tylko ruiny i zgliszcza. Zdesperowana Maryśka próbuje "cofnąć czas". Zostaje schwytana przez kilku Rosjan. [TVP]

Maryśka, przyłapana przez bajców na próbie "przestawienia czasu", trafia do szpitala psychiatrycznego. W osobie badającego ją rosyjskiego lekarza widzi swego zmarłego męża, Kaziczka. Jest przekonana, że stracił on pamięć i dlatego jej nie poznaje. Wierzy jednak, że niebawem znów wszystko będzie jak dawniej. Przerażona zachowaniem innych pacjentek, metodami stosowanymi przez personel szpitala, szuka ucieczki od tych okropności w marzeniach o spotkaniu z Gienią. Na Kasztanowej Józia wraca wieczorem do domu, ale nie mając klucza, nie może się dostać do środka. Z konieczności spędza noc u Ursynowicza. Profesor Hufaldowa, zrozpaczona aresztowaniem Fridy, prosi Gienię, by Franek wstawił się za dziewczyną w Urzędzie Bezpieczeństwa. [TVP]

Franek, poproszony o wstawiennictwo za Fridą w Urzędzie Bezpieczeństwa, reaguje oburzeniem. Uważa, że dla Niemki w ogóle szkoda fatygi. Ubłagany przez Gienię, w końcu decyduje się tam iść. Jego interwencja nic nie daje. Co gorsza, Franek wmawia Gieni, że Frida była niemieckim szpiegiem. Kiedy dziewczyna zanosi tę informację prof. Hufaldowej, ta próbuje jej wyjaśnić, jak bardzo się myli, przekonuje, że musi sama umieć odróżniać dobrych ludzi od złych. Maryśka przeprasza doktora za swoje przywidzenia. Lekarz wyjawia jej, że jego żona jest ciężko chora. Kiedy kobieta umiera, doktor prosi Maryśkę, żeby się za nią modliła. Wkrótce lekarz zostaje aresztowany przez NKWD, nie zdążywszy nawet pochować żony.

Na wieść, że Franek został pobity przez chłopów, wśród których prowadził agitację, zakochana w nim Gienia odwiedza go w domu, ale pokiereszowany chłopak nie pozwala matce jej wpuścić. Wkrótce Gienia i Franek wyjeżdżają na obóz ZMP w okolice Wrocławia. Wprawdzie dziewczyna nie sprawdza się jako obozowiczka, ale oboje mogą wreszcie spełnić swoją miłość na sianie w pustym namiocie. Dzięki wstawiennictwu lekarki, która przyszła na miejsce aresztowanego przez NKWD doktora, Maryśka uzyskuje zezwolenie na wyjazd do Polski. Roman zamierza wyjechać na studia. Janeczka wykorzystuje to jako pretekst, by poinformować go, że jest w ciąży i że chce się z nim rozstać już na zawsze. Postanowiła sama wychować dziecko. Ursynowicz wyznaje zaskoczonej Józi miłość. Wkrótce Józia dostaje ze Związku Radzieckiego list z wiadomością o przyjeździe Maryśki. [TVP]

Związek Gieni i Franka rozkwita. Zakochana dziewczyna zwierza się chłopakowi, że po tak długiej rozłące z matką nie potrafi się już cieszyć jej spodziewanym przyjazdem. Gienia odwiedza Halinkę w domu. Zastaje u niej Janka, z którym dziewczyna przygotowuje ulotki o niepodległościowej treści. Bogdan przywozi Maryśkę do domu na Kasztanowej. Siostry i córka są załamane jej stanem psychicznym i fizycznym. Gienia wstydzi się niezrównoważonej matki, natomiast Maryśka ma żal do sióstr, że nie zrobiły nic, by wcześniej sprowadzić ją do Polski. Halinka zostaje aresztowana. Zrozpaczona, zbulwersowana tym tragicznym wydarzeniem Gienia zrywa z Frankiem, uświadomiwszy sobie w końcu ohydę ideologii, z którą on się utożsamia. Józia chce oddać Maryśkę na leczenie do szpitala psychiatrycznego, ale Gienia w ostatniej chwili się temu sprzeciwia.